ก่อนจะเป็นฟิลิปปินส์

          หมู่เกาะฟิลิปปินส์ในยุคก่อนการเข้ามาของสเปนนั้นถือเป็นส่วนหนึ่งจากหมู่เกาะมลายู เพราะชนพื้นเมืองดั้งเดิมของฟิลิปปินส์ประกอบด้วยชนชาติในกลุ่มชาติพันธุ์มลายู-จีน เช่น พวกนิกริโตส ซึ่งเป็นมลายูดั้งเดิมในกลุ่มโพลินีเชียน, พวกตากาล (ตากาล็อก) ซึ่งผสมผสานระหว่าง จีน-มลายู, พวกอัลบีซายา หรือ อัลลูยาซายา ซึ่งเป็นชาติพันธุ์มลายู และพวกบีกุล หรือ อัลลูวีกุล เป็นลูกผสมจีน-มลายูเช่นกัน, นักเดินเรือในยุคโบราณเรียกหมู่เกาะฟิลิปปินส์ว่า “มานบูลาส” ในขณะที่ชาวจีนขนานามว่า “เฉียน-ซาน หรือหลิวซิง”

          นับแต่คริสต์ศตวรรษที่ 9 ศาสนาอิสลามได้แผ่เข้าสู่หมู่เกาะทางตอนใต้ของฟิลิปปินส์หรือมานบูลาส แล้วครั้นถึงปี ค.ศ. 1380 ชาวมุสลิมก็สามารถสถาปนารัฐอิสลามขึ้นในหมู่เกาะซูลู โดยมีนักเผยแผ่ศาสนาที่ชื่อ ชันค์ ชะรีฟ กะรีม มัคดุม เข้ามาเผยแผ่อิสลามในหมู่เกาะต่างๆ ของซูลู ก่อนหน้านั้นเป็นเวลานาน จนกระทั่ง ซัยยิด อบูบักร อิบนุ ชะรีฟ มุฮำหมัด อิบนิ อะลี อิบนี ซัยบิลอาบีดีน ได้เดินทางจากรัฐสุลต่านแห่งยะโฮร์ (Johor) มายังหมู่เกาะซูลูในราวปี ค.ศ. 1450 ซัยยิด อบูบักรได้มาถึงซูลูหลังจากรายา บะกินดา จากมินังกะเบา สุมาตรา ได้ลงพำนัก และเผยแผ่ศาสนาอิสลามในหมู่เกาะซูลูเป็นเวลาหลายปีมาแล้ว ซัยยิด อบูบักรได้สมรสกับบุตรีของรายาบะกินดา ที่มีนามว่า ประไหมสุหรี เมื่อรายาบะกินดา สิ้นชีวิต ซัยยิด อบูบักร ก็กลายเป็นผู้สืบทอดอำนาจและได้รับการขนานนามว่า สุลต่านแห่งซูลู

 
          นักประวัติศาสตร์บางท่านระบุว่า ชะรีฟ มุฮำหมัด บิดาของซัยยิด อบูบักร คือผู้ที่เดินทางออกจากรัฐยะโฮร์สู่หมู่เกาะฟิลิปปินส์ (มานบูลาส) หลังจากได้สมรสกับสตรีชาวยะโฮร์ และมีบุตร 3 คน คือ อะหฺหมัด, อะละวีย์ และกะบุงสุวาน, ซัยยิด อะหฺหมัด คือผู้สถาปนารัฐสุลต่านแห่งบรูไนในเกาะบอร์เนียว ส่วน ซัยยิด อะละวีย์ คือผู้สถาปนารัฐสุลต่านแห่งซูลู จึงเป็นไปได้ว่า ซัยยิด อบูบักร มีชื่อจริงว่า อะละวีย์ ส่วนบุตรคนที่ 3 คือ กะบุงสุวาน ได้ออกเดินทางไปหมู่เกาะมินดาเนา หรือ โกตาบารู ในราวปี ค.ศ. 1575 กระบุงสุวานจึงเป็นน้องชายของสุลต่านแห่งซูลูและบรูไน

 
           กล่าวกันว่า ชะรีฟกะบุงสุวานได้ขึ้นฝั่งที่เขตตีตูนดานานใกล้กับแม่น้ำมินดาเนา และพบกับชาวพื้นเมืองสองคนแล้วออกเดินทางไปสู่มาจินดาเนา (เมืองโกตาบารูในปัจจุบัน) ที่นั่นชะรีฟกะบุงสุวานได้เริ่มเผยแผ่ศาสนาอิสลามกับชนพื้นเมือง และได้สมรสกับบุตรีของตาบูนนาวาย หนึ่งในสองคนพื้นเมืองที่ร่วมเดินทางมานับแต่ตอนแรก บุตรีของชายผู้นี้มีชื่อว่า ตูนีนา ซึ่งทั้งหมดได้เข้ารับอิสลาม และตูนีนาก็ได้ให้กำเนิดบุตร 3 คนแก่ชะรีฟกะบุงสุวาน บุตรทั้ง 3 ได้สมรสกับบรรดาหัวหน้าเผ่าในเขตโกตาบารูของเกาะมินดาเนา อันได้แก่ บูอายาน หรือ กูโรมาดา, กาบุนตาลัน หรือ ตุมยาว และ มาจินดาเนา (โกตาบารู)

 
          ซึ่งต่อมาดินแดนทั้งหมดได้รวมตัวกันขึ้นเป็นรัฐสุลต่านแห่งมินดาเนา ศาสนาอิสลามยังได้แผ่ขึ้นสู่ทางเหนือจนกระทั่งมีการสถาปนารัฐสุลต่านในเกาะลูซอน คือ มะนิลา อันได่แก่ รัฐตุนดู มีรายาสุลัยมานปกครอง และรัฐปาสิก ปกครองโดยสุลต่านลากันดูล่า ทั้งสองรัฐนี้ยังคงดำรงอยู่เรื่อยมาจนถึงปี ค.ศ. 1571 ซึ่งเป็นปีที่พวกสเปนสามารถยึดครองเกาะลูซอนจนได้อย่างเบ็ดเสร็จ

 
          ในวันที่ 16 มีนาคม ค.ศ. 1521 เฟอร์นาน ดิ แม็คแจนแลน (Magalhaes) นักสำรวจชาวโปรตุเกสพร้อมกองเรือของสเปนได้มาถึงหมู่เกาะมานบูลาส ก่อนหน้านั้นในปี ค.ศ. 1519 แม็คแจนแลนได้ออกเดินทางจากสเปนในวันที่ 20 กันายายน สู่มหาสมุทรแอตแลนติก และเขาได้ค้นพบช่องแคบที่ปลายสุดของอเมริกาใต้ ซึ่งต่อมาถูกขนานนามด้วยชื่อของเขาในปี ค.ศ. 1520

 
          จากช่องแคบนี้กองเรือของแม็คแจนแลนได้ออกสู่มหาสมุทรแปซิฟิกและเดินทางมาถึงเกาะมานบูลาส ในวันที่เขามาถึง (16 มี.ค. 1521) ตรงกับวันรำลึกนักบุญ เซนต์ ลาซารูส พอดี แม็คแจนแลนจึงขนานนามหมู่เกาะที่เขามาถึงว่า หมู่เกาะเซนต์ ลาซารูส เมื่อขึ้นฝั่งเขาก็ประกาศให้หมู่เกาะนั้นเป็นส่วนหนึ่งของสเปน แต่เขาก็ต้องประหลาดใจเมื่อทราบว่าชาวเกาะพื้นเมืองเป็นชาวมุสลิมเช่นเดียวกับชาวมุสลิมในเอ็นดาลูเซีย (สเปน) ซึ่งพวกคริสเตียนเรียกขานมุสลิมในสเปนว่า พวกมัวร์ เขาจึงเรียกชาวมุสลิมในดินแดนที่ถูกค้นพบใหม่นี้ว่า พวกโมโร ซึ่งเป็นคำเดียวกับคำว่า มัวร์ (Moor) นั่นเอง

 
          ในขณะนั้นมีเกาะสำคัญเกาะหนึ่งอยู่ใกล้ๆ กับเกาะซีบูทางตอนกลางของหมู่เกาะมานบูลาส เรียกกันว่า เกาะมากิตัน มีผู้นำชาวเกาะที่เป็นมุสลิมชื่อว่า ลาบูลาบู บุคคลผู้นี้ได้นำชาวเกาะมากิตันเข้าจู่โจมกองทหารสเปนของแม็คแจนแลนที่หมายจะยึดครองเกาะมากิตัน การสู้รบระหว่างสองฝ่ายเป็นไปอย่างดุเดือดและจบลงด้วยการเสียชีวิตของแม็คแจนแลนและทหารสเปนอีกหลายร้อยคน และผู้ที่ลงมือสังหารแม็คแจนแลนได้สำเร็จก็คือ ลาบูลาบู ผู้นำชาวเกาะมากิตันนั่นเอง

 
           เมื่อกองเรือสเปนพ่ายแพ้ต่อชาวโมโรแห่งมากิตัน พวกที่เหลือรอดก็ถอนสมอเรือและออกเดินทางกลับสู่สเปน กษัตริย์สเปนจึงส่งกองทัพเรือสเปนเพื่อยึดครองหมู่เกาะมานบูลาสถึง 4 ครั้ง ในครั้งที่ 3 มีแม่ทัพชื่อ ร็อต ลูกัส เดอ ฟิลลาลูบุส ในปี ค.ศ. 1542 บุคคลผู้นี้คือผู้ขนานนามหมู่เกาะที่ตกอยู่ภายใต้การยึดครองของสเปนว่า ฟิลิปปินส์ เพื่อเป็นเกียรติแก่กษัตริย์ฟิลลิปส์ ที่ 2 (1527-1598) แห่งสเปน อย่างไรก็ตามหมู่เกาะมานบูลาสที่ถูกขนานนามว่า ฟิลิปปินส์ในเวลานั้นไม่รวมถึงหมู่เกาะซูลูและมินดาเนาซึ่งชาวเกาะทั้งสองยังคงต่อสู้กับกองทัพของสเปนเรื่อยมาจวบจนกระทั่งถึงปี ค.ศ. 1897