ค่าของคนอยู่ที่ความรู้

               ท่านอิบนุ  กุตัยบะห์  (อบู มุฮัมมัด อับดุลลอฮ ค.ศ.828-889)  นักวิชาการผู้ยิ่งใหญ่ได้บันทึกไว้ในหนังสือ  “อุยูนุ้ลอัคบ๊าร”  ของท่านว่า  :  มีชาวอาหรับชนบทคนหนึ่งจากเผ่าซะกีฟได้เข้าเฝ้าคอลีฟะห์อัลวะลีด อิบนุ อับดิลมาลิก  (ลำดับที่ 6 ฮ.ศ.86-96 / ค.ศ.705-715) แห่งราชวงศ์อุมาวียะห์

               ท่านคอลีฟะห์ได้ทรงสอบถามชายจากเผ่าซะกีฟ ผู้นั้นว่า : ท่านอ่านหรือท่องจำอัลกุรอ่านบ้างหรือเปล่า?

               อาหรับชนบทผู้นั้นตอบว่า : ไม่เคยเลย! โอ้ท่านประมุขแห่งมวลศรัทธาชน  การงานและธุระปะปังของข้าพระองค์ทำให้ข้าพระองค์สาละวนจนไม่มีเวลาอ่านหรือท่องจำอัลกุรอ่านเลยแม้แต่น้อย

               คอลีฟะห์อัลวะลีด จึงกล่าวว่า : ถ้าเช่นนั้น ท่านรู้เรื่องหลักนิติศาสตร์ของศาสนาบ้างหรือเปล่า?

               อาหรับชนบทตอบว่า : ไม่รู้เรื่องเลยพะยะค่ะ!

               คอลีฟะห์อัลวะลีด จึงถามต่อ : แล้วท่านจดจำบทกวีซักบทหนึ่งหรือไม่เล่า?

               เช่นเคยอาหรับชนบทผู้นั้นก็ตอบว่า : ไม่เลย ! พะยะค่ะ !

               เมื่อได้รับคำตอบเช่นนั้น คอลีฟะห์ อัลวะลีด จึงเบือนหน้าหนีจากชาวอาหรับชนบทผู้นั้นและไม่สนใจเขาอีกเลย อับดุลลอฮ  อิบนุ มุอาวียะห์ ซึ่งนั่งร่วมอยู่ ณ ที่นั่น จึงกล่าวพูดว่า : โอ้ท่านประมุขมวลชนผู้ศรัทธา…(เหมือนกับทักท้วงว่าชาวอาหรับชนบทผู้นั้นยังอยู่) และชี้มือไปยังชายผู้นั้น คอลีฟะห์อัลวะลีด จึงกล่าวว่า: ท่านจงเงียบเถิด ! ไม่มีใครที่ไหนอยู่กับเราหรอก ! 

               ที่คอลีฟะห์กล่าวเช่นนั้น ก็เพราะว่า บุคคลซึ่งไม่เคยอ่านอัลกุรอานไม่เคยรู้เรื่องหลักการของศาสนา และไม่เคยท่องจำและร่ายบทกวี อีกทั้งไม่เรียนรู้เรื่องของศาสนา บุคคลผู้นั้นก็เหมือนกับไม่มีตัวตน และไม่สมควรได้รับความสนใจอันใด ถึงแม้จะมีตัวตนอยู่โทนโท่ก็ตาม

               (คัดจากหนังสือตัรบียะตุ้ลเอาล๊าด ฟิล อิสลาม ของท่านอับดุลลอฮ นาซิฮฺ อุลวาน 1/270)