อัลบะดีอฺ อัลอุสฏุรลาบีย์ (البديع الأسطرلابي)

{jcomments on}

อบุลกอซิม ฮิบะตุลลอฮฺ อิบนุ อัลฮุซัยน์ อิบนิ ยูซุฟ อัลอุสฏุรลาบีย์ รู้จักกันในฉายา “อัลบะดีอฺ อัลอุสฏุรลาบีย์” เขาเป็นพลเมืองของนครแบกแดด ด้วยเหตุนี้เขาจึงถูกเรียกขานในอีกฉายาหนึ่งว่า “อัลบัฆดาดีย์” แต่ทว่าเขาเติบโตเจริญวัยในนคร “อิสฟาฮาน” เราไม่ทราบว่าเขาถือกำเนิดเมื่อใด แต่เขาสิ้นชีวิตในนครแบกแดดด้วยอาการอัมพฤก ในปี ฮ.ศ.534 (ตรงกับ ค.ศ.1139) อบุลกอซิมเป็นนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ในภาควิชาดาราศาสตร์แห่งอารยธรรมอิสลาม

อบุลกอซิม ถูกเรียกขานว่า “อัลอุสฏุรลาบีย์” เพราะเขามีความสามารถขั้นสูงในการประดิษฐ์เครื่องมือ “แอ็สโทรแล็บ” ที่มีความแม่นยำ คำว่า “อุสฏุรล๊าบ” หมายถึง เครื่องมือที่รู้จักกันในหมู่นักปราชญ์ชาวกรีก คำคำนี้มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก มีความหมายว่า “ตาชั่งของดวงอาทิตย์”

อิบนุ อบู อุซอยบิอะฮฺ ได้ระบุถึงปราชญ์ท่านนี้ว่า “เขาคือ บะดีอุซซะมาน อบุลกอซิม ฮิบะตุลลอฮฺ อิบนุ อัลฮุซัยน์ อัลบัฆดาดีย์ เป็นนักปราชญ์ผู้มีความประเสริฐและเป็นนักวรรณกรรมที่สูงส่ง เป็นนายแพทย์ผู้รอบรู้ เป็นนักปรัชญาผู้เจนจัด มีความคิดอันลุ่มลึกและชำนาญการในวิชาคณิตศาสตร์ เขามีความละเอียดแม่นยำในวิชาดาราศาสตร์และการดูดาว”

อบุลกอซิม ได้ศึกษาหลักวิชาเรขาคณิตของอิกลิดุสอย่างเจาะลึก และเขาได้ใช้หลักวิชานี้ในการประดิษฐ์เครื่องมือและอุปกรณ์ทางดาราศาสตร์ โดยเฉพาะ “แอสโทรแล็บ” ซึ่งถูกใช้ในการคำนวณความสูงของกลุ่มดาว อบุลกอซิมได้แต่งตำราที่เกี่ยวกับอุปกรณ์ทางดาราศาสตร์ที่ชื่อว่า “อัลอุสฏุรล๊าบ วัลบิรการฺ วัลมิซฎ่อเราะฮฺ ว่าฆอยรุฮา” โดยรวบรวมข้อมูลทั้งหมดที่มีความสำคัญในภาควิชานี้ นอกจากนี้เขายังมีความเลื่องลือในการร้อยเรียงบทกวีและวิชาคณิตศาสตร์อีกด้วย