บะฮาอุดดีน อัลอามิลี่ย์ (بهاءُالدين العَامِلي)
มุฮำมัด อิบนุ ฮุซัยน์ อิบนิ อับดิซซ่อมัด อัลอามิลี่ย์ มีฉายาว่า บะฮาอุดดีน อัลอามิลี่ย์ ถือกำเนิด ณ เมืองบะอฺละบัก (บาโอลเบก) แคว้นชาม (เลบานอนในปัจจุบัน) และเสียชีวิตในนครอิสฟาฮานของอิหร่าน เขามีชีวิตอยู่ในระหว่างปี ฮ.ศ.953-1031 (ค.ศ.1547-1622) ฉายาอัลอามิลี่ย์ อ้างถึงชื่อภูเขาอามิลฺ ในเลบานอน และเขาเป็นที่รู้จักกันดีในชื่อ บาฮาอุดดีน อิบนุ อัลฮุซัยน์ อัลอามิลี่ย์ ในหน้าประวัติศาสตร์
เล่ากันว่า อัลอามิลี่ย์ ได้ใช้เวลาถึง 30 ปี ในการท่องเที่ยวไปในดินแดนต่างๆ ของโลกเพื่อฝากตัวเป็นศิษย์กับบรรดานักปราชญ์ผู้สันทัดกรณีในสรรพวิชา ส่วนหนึ่งจากดินแดนดังกล่าวคือ คาบสมุทรอาหรับ โดยเฉพาะซาอุดิอารเบียเพื่อประกอบพิธีฮัจญ์และศึกษานิติศาสตร์อิสลามที่นั่น
และเมื่ออัลอามิลี่ย์ได้กลับสู่นคร อิสฟาฮาน , ชาฮฺ อับบ๊าส แห่งวงศ์อัซซ่อฟ่าวี่ย์ ได้เสนอตำแหน่งแก่อัลอามิลี่ย์หลายตำแหน่งด้วยกัน แต่อัลอามิลี่ย์ก็ปฏิเสธในช่วงแรก เพราะเขามุ่งหาเวลาในการศึกษาความรู้มากกว่า แต่ในที่สุดเขาก็รับตำแหน่งประธานคณะราชบัณฑิตยสภาของราชสำนักแห่งวงศ์ซ่อฟ่าวี่ย์ เขามีฐานะสูงส่งและได้รับเกียรติจาก ชาฮฺ อับบ๊าส อย่างมาก
บาฮาอุดดีน อัลอามิลี่ย์ มีความเลื่องลือในด้านความปราดเปรื่อง เขาเรียนรู้ภาษาอาหรับและเปอร์เซีย ขณะมีอายุได้ 13 ปี และแต่งตำราวิชาการด้วยภาษาอาหรับและภาษาเปอร์เซีย ซึ่งมีมากกว่า 50 เล่ม อาทิเช่น “คุลาเซาะฮฺ อัลฮิซาบ” , “มุลัคค็อซ อัลฮิซาบ วัลญับรี่ ว่า อะอฺม๊าล อัลมะซาฮะฮฺ” “อัลกัชกู๊ล” ,ฯลฯ
อัลอามิลี่ย์ ศึกษาไวยากรณ์, วรรณคดีอาหรับ, ปรัชญา, ประวัติศาสตร์, ตรรกวิทยาและสรรพวิชา ขณะยังมีอายุน้อย แต่เขามุ่งให้ความสนใจเป็นพิเศษในวิชาคณิตศาสตร์ โดยเฉพาะวิชาคำนวณและพีชคณิต
ตำรา “คุลาเซาะฮฺ อัลฮิซาบ” ของอัลอามิลี่ย์ถือเป็นตำราอ้างอิงที่สำคัญในภาควิชานี้ เพราะมีข้อมูลที่มีประโยชน์และแทบจะไม่พบในตำราอื่นๆ ซึ่งนักวิชาการในปัจจุบันยังต้องทึ่ง และยังคงเป็นแบบเรียนในประเทศอิหร่านจวบจนทุกวันนี้ ตำรา “คุลาเซาะฮฺ อัลฮิซาบ” ได้รับการตีพิมพ์ในเมืองกัลกัตตา ประเทศอินเดีย ในปี ฮ.ศ.1227 , เบอร์ลิน ประเทศเยอรมัน ในปี ฮ.ศ.1259 และถูกแปลเป็นภาษาฝรั่งเศส ในปี ฮ.ศ.1281
บาฮาอุดดีน อัลอามิลี่ย์ ได้คิดค้น ราก (Root) แท้ให้กับสมการพีชคณิต และแก้สมการอย่างละเอียดแม่นยำ โดยอาศัยวิธีแก้สมการที่อัลคุวาริซฺมี่ย์ได้ประดิษฐ์คิดค้นเอาไว้ ต่อมาเขาก็สามารถค้นพบวิธีการใหม่ที่ง่ายกว่าและเรียกมันว่า กิฟฟะฮฺ อัลมีซาน (Scale) เนื่องจากมันมีลักษณะที่คล้ายกับตาชั่ง วิธี Scale ของอัลอามิลี่ย์ ได้ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในสถาบันและมหาวิทยาลัยต่างๆ ของยุโรป
จนกระทั่งเมื่อ ไอแซค นิวตันได้ศึกษาวิธีการนี้ต่อมา จนนำไปสู่การคิดค้นวิธีการอีกแบบหนึ่งที่เรียกว่า The Newton Rophson ซึ่งละเอียดและแม่นยำมากกว่าวิธีการ Scale เป็นอย่างมาก ซึ่งขั้นตอนในการศึกษาวิธีการเหล่านี้ ควรเริ่มต้นด้วยการหารากสมการแท้ของอัลคุวาริซฺมี่ย์ ซึ่งเรียกว่า Folse Positions ตามด้วยวิธีการ Scale ของอัลอามิลี่ย์ และวิธีการแบบ The Newton Rophson ของนิวตันตามลำดับ
อย่างไรก็ตาม เป็นเรื่องน่าเสียดายที่อาจารย์สอนคณิตศาสตร์ตามมหาวิทยาลัยต่างๆ ในปัจจุบัน มักจะเริ่มอธิบายวิธีการที่เรียกว่า Folse Positions โดยไม่กล่าวถึงผู้คิดค้นวิธีการนี้ (คืออัลคุวาริซฺมี่ย์) แล้วก็อธิบายไปถึงวิธีการของนิวตัน โดยไม่กล่าวถึงวิธีการ Scale ที่อัลอามิลี่ย์ได้คิดค้นและนำไปสู่การค้นพบวิธีการแก้สมการของนิวตัน