การจ่ายซากาตให้สถาบันการศึกษา?

[อาลี เสือสมิง]

คนๆ นึงคิดที่จะสร้างโรงเรียนฮาฟิศ (แต่ยังไม่สร้าง) เราสามารถออกซากาตเเงินให้กับเขาได้หรือเปล่าครับ

และอีกอย่างถ้าหากเป็น รร สองสาย ศาสนาควบคู่สามัญ ซึ่งดูแล้วเหมือนจะเกี่ยวกับธุรกิจ ได้หรือเปล่าครับ


ถามโดย อับดุลลอฮฺ
« เมื่อ: กันยายน 20, 2009, 09:38:34 PM »

[อาลี เสือสมิง]

الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله وبعد...؛
 

ประเด็นอยู่ที่ว่า โรงเรียนฮาฟิซฺจะรับซะกาตฺในฐานะอะไร? จาก 8 จำพวก ซึ่งศาสนากำหนดเอาไว้  ถ้าบอกว่ารับในฐานะ ฟีสะบีลิ้ลลาอฺ (فِيْ سَبِيْلِ اللهِ) ก็ต้องตอบว่า นักวิชาการมีความเห็นในความหมาย นัย และขอบเขตของคำว่า “ฟีสะบีลิ้ลลาฮฺ”  แบ่งออกเป็น 2  ฝ่ายคือ

1) นักวิชาการสังกัดมัซฮับทั้ง 4 (ปวงปราชญ์) มีความเห็นพ้องกันในเรื่องนี้ 3 ประเด็น คือ

    ก. การญิฮาดฺเข้าอยู่ในข้อของฟีสะบีลิ้ลลาฮฺ แน่นอน

    ข. มีบัญญัติให้จ่ายซะกาตฺแก่บุคคลที่ทำการญิฮาด (มุญาฮิดูน)  โดยเห็นพ้อง กล่าวคือ คำว่า ฟีสะบีลิ้ลลาฮฺ หมายถึง นักรบที่ปกป้องศาสนา (อัลฆอซีย์)

    ค. ไม่อนุญาติให้จ่ายซะกาตฺในด้านที่เกี่ยวกับการกุศล การปรับปรุงหรือบูรณะทั่วๆ ไป (สาธารณูปโภค) เช่น เขื่อน สะพาน การสร้างมัสยิด และโรงเรียน  ตลอดจนการปรับปรุงถนนหนทาง  การกะฝั่นศพ  เป็นต้น  เพราะงบประมาณในเรื่องดังกล่าวเป็นภาระของกองคลัง (บัยตุ้ลม้าล)  ในทรัพย์สินส่วนอื่นที่มิใช่ซะกาตฺทั้งนี้ในเรื่องดังกล่าวข้างต้น  ไม่เป็นที่อนุญาตเนื่องจากไม่มีการครอบครองกรรมสิทธิ ตามฝ่ายอัลหะนะฟียะฮฺ  หรือเนื่องจากออกจากกลุ่ม 8 จำพวกตามที่ฝ่ายมัซฮับอื่นกล่าวถึง  ดังนั้นถ้าตามทัศนะของนักวิชาการฝ่ายที่ 1 นี้  โรงเรียนฮาฟิซฺก็รับซะกาตไม่ได้  เนื่องจากไม่อยู่ในความหมายและนัยของคำว่า ฟีสะบีลิ้ลลาฮฺ


2) นักวิชาการฟิกฮฺบางส่วน เช่น ซัยยิด ซิดดิก หะซัน ข่าน  ซึ่งถือตามแนวทางของกลุ่ม อะฮฺลุลหะดีษ อิสระ , ชัยค์ ญ่ามาลุดดีน อัลกอซิมีย์, ซัยยิด ร่อชัด ริฎอ เจ้าของตัฟฺซีรฺ อัลมะน๊ารฺ  และชัยค์ มะฮฺมูด ชัลตู๊ต ตลอดจน ชัยค์ หะซะนัยน์ มัคลู๊ฟ อดีตมุฟตีย์อิยิปต์  ทั้งหมดมีความเห็นว่า คำว่า “ฟีสะบีลิลาฮฺ” มีความหมายกว้าง มิได้จำกัดอยู่เฉพาะการญิฮาด แต่หมายรวมถึง สาธารณะประโยชน์  เช่น การสร้างโรงพยาบาล สถานศึกษา โรงงานถลุงเหล็ก ฯลฯ ซึ่ง ดร.ยูซุฟ อัลกอรฺฎอวีย์  ก็มีความเห็นตามนักวิชาการฝ่ายที่ 1 แต่ให้น้ำหนักในกรณีที่ว่า  คำว่า ญิฮาด นั้นน่าจะครอบคลุมชนิดต่างๆ  ของการญิฮาดทั้งหมด ไม่น่าจะจำกัดอยู่เฉพาะความหมายในเชิงทหารเพียงอย่างเดียว ในด้านการศึกษาก็น่าจะเข้าอยู่ในกรอบของการญิฮาด  ดังนั้นถ้าถือตามทัศนะของนักวิชาการฝ่ายที่ 2 ก็สามารถให้ซะกาตฺกับโรงเรียนฮาฟิซฺ  หรือโรงเรียนศาสนา จะเป็นศาสนาเพียวๆ หรือควบคู่สามัญก็ตามได้  ก็พิจารณาดูเอาว่าจะถือตามฝ่ายไหน?  

(ดูรายละเอียดใน ฟิกฮุซซะกาตฺ ; ดร.ยูซุฟ อัลกอรฎอวีย์ เล่มที่ 2 หน้า  679 – 706)


والله أعلم بالصواب