กฎข้อที่ ๙ ว่าด้วยเรื่องบรรดาสำนวนเงื่อนไข (شَرْطِيَّةٌ) และคำตอบของสำนวนเงื่อนไข ( جَوَابُ الشَّرْطِ)

1781

قاعدة يڠ كسمبيلن

فد مپتاكن سگل صيغة شرطية دان جوابڽ

 

ในภาษามลายู  มีคำที่บ่งถึงสำนวนเงื่อนไข ( شرطية) อยู่ ๖ คำ  ได้แก่

1. جك    (หากว่า )  เทียบได้กับคำว่า إِنْ – إِذْمَا

2. جكلو) جكالو) (แม้ว่า, มาตรแม้นว่า) เทียบได้กับคำว่า لَوْ   และ إِذَا   ในภาษาอาหรับ

3. تتكل – منكل   (เมื่อใดก็ตาม, ขณะที่) เทียบได้กับคำว่า حِيْنَمَا ، لَمَّا   ในภาษาอาหรับ บางทีคำว่า تتكل  เขียนว่า تتاكل  ก็มี

4. برڠسياف  (ผู้ใด-ใครก็ตาม)  เทียบได้กับคำว่า مَنْ

5. افبيل   (เมื่อ, ครั้นเมื่อ, ขณะที่) เทียบได้กับคำว่า  لَمَّا ، إذَا، حِيْنَمَا    ในภาษาอาหรับ

6. ادافون   (อนึ่ง, ส่วนหลังจากนั้น) เทียบได้กับคำว่า  أَمَّا   ในภาษาอาหรับ

 

ตัวอย่างที่ 1

คำที่บ่งถึงสำนวนเงื่อนไข ( شرطية  ) ทั้ง ๖ คำนี้ เมื่อถูกกล่าวมาในประโยค จะต้องมีคำตอบให้กับสำนวนเงื่อนไข ( جَوَابُ الشَّرْطِ ) นั่นคือ คำว่า مك   หรือ نسچاى  โดยประโยคที่ตกอยู่หลัง مك   และ نسچاى   จะเป็นคำตอบ หรือคำตัดสิน ( حُكْمٌ  ) ให้แก่ใจความของประโยคสำนวนเงื่อนไขที่ถูกกล่าวมาก่อน

مك جك لمه اى درفد فاتحة كران تياد يڠ مغاجرڽ

اتو كتيدأن مصحف اتو لاينڽ مك واجب اتسڽ ممباچ توجه ايات

ฉะนั้น ถ้าหากเขาไม่สามารถ(อ่าน)ฟาติฮะห์ได้ เนื่องจากไม่มีผู้สอนหรือไม่มีคัมภีร์อัลกุรอ่าน หรืออื่นๆ ก็จำเป็นเหนือเขาผู้นั้นในการอ่าน อายะห์(แทน)

คำอธิบาย ในประโยคตัวอย่างมีคำว่า جك    ซึ่งเป็น شرطية    ถูกกล่าวมาก่อน ดังนั้นคำว่า مك   จึงตกเป็น  جواب الشرط   ให้แก่คำว่า جك   โดยใจความของประโยคที่ตกอยู่หลัง مك   จะเป็นคำตอบหรือคำตัดสินให้แก่กรณีที่ถูกกล่าวมาข้างต้น

 

 

ตัวอย่างที่ 2

دان جك مغوچف كلمة شهادة اوله كافر نسچاى جادى مسلم اى

และถ้าหากคนกาฟิรกล่าวคำปฏิญาณ เขาผู้นั้นก็เป็นมุสลิม

คำอธิบาย ในประโยคตัวอย่าง มีคำว่า جك   ซึ่งเป็น شرطية   ถูกกล่าวมาก่อน ดังนั้นคำว่า نسچاى   จึงตกเป็น  جواب الشرط   ให้แก่คำว่า جك   โดยใจความของประโยคที่ตกอยู่หลัง نسچاى   จะเป็นคำตอบหรือคำตัดสินให้แก่กรณีที่กล่าวมาข้างต้น

 

 

ตัวอย่างที่ 3

دان جكلو محمد بڠ دان اقامة مك دافة اى اكن فهلا يڠ سمفرنا

และถ้าหากว่ามุฮำหมัดอะซานและอิกอมะฮฺ(ทั้งคู่) เขาก็ได้รับผลบุญอย่างสมบูรณ์

คำอธิบาย ในประโยคตัวอย่างมีคำว่า جكلو   ซึ่งเป็น  شرطية   ถูกกล่าวมาก่อน  ดังนั้นคำว่า مك   จึงตกเป็น جواب الشرط   ให้แก่คำว่า جك

 

 

ตัวอย่างที่ 4

مك تتكل منجنجيكن الله تعالى دڠن أفى نراك

(سقر) اكن مريك يڠ بركات ( تياد اين قرآن ملينكن فركتأن مأنسى)  نسچاى

مڠتهوى كيت دان يقين كيت اكن بهواسڽ قرآن ايت فركتأن توهن

ครั้นเมื่อพระองค์อัลลอฮฺ(..)ได้ทรงคาดโทษกับผู้ที่กล่าวว่า อัลกุรอ่านนี้ไม่ใช่อื่นใดนอกจากเป็นคำพูดของมนุษย์ด้วยกับไฟนรกซะก็อร เราก็ย่อมรู้และมั่นใจได้ว่า อัลกุรอ่านนั้นคือพระดำรัสของพระผู้เป็นเจ้า ……….

คำอธิบาย คำว่า تتكل     เป็น  شرطية   ดังนั้นจะต้องกล่าวคำ جواب الشرط   ตามมา  ซึ่งในประโยคตัวอย่างคือคำว่า نسچاى

ตัวอย่างที่ 5

دان افبيل ادا ددالم ميليك اورڠيڠ محرم

فربوروا نڽ يڠتر سبوة واجب اى لفسكندى

และเมื่อปรากฏว่ามีสัตว์เปรียวที่ถูกกล่าวมาอยู่ในกรรมสิทธิ์ครอบครองผู้ที่ครองอิหฺรอม ก็จำเป็นที่เขาต้องปล่อยมันไป

คำอธิบาย คำว่า  افبيل   ในประโยคตัวอย่างเป็น شرطية    ดังนั้นจะต้องกล่าวคำว่า جواب الشرط   ตามมา ซึ่งในประโยคคือคำว่า واجب اى   สังเกตได้ว่าในประโยคไม่มีคำว่า  مك   หรือ نسچاى   ถูกกล่าว แต่รู้ได้จากใจความว่า واجب اى   ตกเป็น جواب   ให้กับคำว่า  افبيل   และประโยคนี้เป็นตัวอย่างของการทิ้ง مك   หรือ نسچاى   จากประโยคในสำนวนมลายู ซึ่งมีอยู่มาก ส่วนตัวอย่างของคำว่า منكل นั้นได้แก่

 

مك منكل لوفة أوله سسئورڠ اكن ممباچ سورة فد دوا ركعة  يڠ أول يڠتر سبوت دهو لوايت هند قله اى ممباچ سورة فد بارڠ يڠ  تيڠگل درفد سمبهيڠڽ

ดังนั้นเมื่อผู้ใดลืมอ่านซูเราะฮฺในสองร็อกอะฮฺแรกซึ่งกล่าวมาก่อนนั้น ก็ให้เขาอ่านซูเราะฮฺในสิ่งที่ยังคงเหลืออยู่จากการละหมาดของเขา” (คืออ่านในร็อกอะฮฺที่เหลืออยู่)

คำอธิบาย منكل ทำหน้าที่เป็น  شرطية   ในประโยค

هندقله ทำหน้าที่เป็น  جواب ให้แก่คำว่า منكل

ข้อสังเกต  ในประโยคตัวอย่างนี้ จะไม่ปรากฏคำว่า مك   หรือ نسچاى   ถูกกล่าวมาก่อน

 

 

ตัวอย่างที่ 6

مك بارڠسياف ماعتقادكن اكن ممبرى بكس سسوات

يڠ لاين درفد الله تعالى مك تياد شك فد كفرڽ

ดังนั้นผู้ใดก็ตามเชื่อว่า สิ่งอื่นนอกจากพระองค์อัลลอฮฺให้ผล(อย่างนั้นอย่างนี้) ก็ไม่ต้องสงสัยในการเป็นกุฟุรของคนผู้นั้น

คำอธิบาย بارڠسياف     ทำหน้าที่เป็น شرطية    ในประโยค(ซึ่งโดย  ปกติ

จะต้องกล่าวคำ جواب الشرط   ตามมา)

مك ทำหน้าที่เป็น  جواب الشرط  (ตามเงื่อนไขดังกล่าว)

ตัวอย่างที่ 7

ادافون كمدين درفد ايت مك كتهوى اولهمو

อนึ่งภายหลังสิ่งดังกล่าวท่านจงทราบเถิด …………………

คำอธิบาย ادافون  ในประโยคตัวอย่างทำหน้าที่เป็น شرطية   ( ซึ่ง โดยปกติจะต้องกล่าวคำ  جواب الشرط    ตามมา)

مك ทำหน้าที่เป็น   جواب الشرط  ของ ادافون

อนึ่ง  ถ้าหากในสำนวนของประโยคที่มีคำว่า جك   หรือ جكلو   มีคำว่า  سكليفون  ถูกกล่าวตามมาที่ท้ายประโยคคำ جواب الشرط   จะต้องสมมติ (تقدير)  ขึ้นตามแต่กรณีของท้องเรื่องที่ถูกกล่าวมาก่อน

ตัวอย่าง

برمول اورڠيڠ سمبهيڠ تياد مڠمبيل وضوء ايت تياد صح سمبهيڠڽ

บุคคลที่ทำการละหมาดโดยมิได้อาบน้ำละหมาดนั้น การละหมาดของเขาย่อมใช้ไม่ได้

دان جكالو ( جكلو) دڠن لوفا سكليفون

และถึงแม้ว่าจะลืม(อาบน้ำละหมาด) ก็ตาม

ในสำนวนของประโยคท้ายนี้ จะต้องสมมุติคำ جواب    ขึ้นมา หลังจากคำว่า سكليفون    ดังนี้

دان جكلو دڠن لوفا سكليفون مك تياد صح سمبهيڠ

และถึงแม้ว่าจะด้วยการลืม (อาบน้ำละหมาด)ก็ตาม ฉะนั้นการละหมาดก็ย่อมใช้ไม่ได้

 

ตัวอย่าง

دان هاروس فول منيڠگلكن برهادف قبلة فد سمبهيڠ سنة

ددالم سفر يڠ هاروس جكالو فنديق سكاليفون

และเป็นที่อนุมัติอีกเช่นกัน ในการทิ้งการหันหน้าไปยังทิศกิบละฮฺ สำหรับการละหมาดสุนัตใน  (ช่วง) การเดินทาง ซึ่งอนุญาต(ไม่เป็นที่ต้องห้าม) ถึงแม้ว่าจะเป็นการเดินทางในระยะทางสั้นๆก็ตาม

 

ในประโยคนี้จะต้องสมมุติคำ جواب   ขึ้นมาหลังจากคำว่า سكاليفون   ดังนี้

جكالو فنديق سكاليفون مك هاروس منيڠگلكن برهادف قبلة ……

ถึงแม้ว่าเป็นการเดินทางในระยะทางสั้นๆก็ตาม ฉะนั้นก็อนุญาตให้ละทิ้งการหันหน้าไปยังทิศกิบละฮฺ …….

 

อนึ่ง    คำว่า  سكاليفون    สามารถเขียนได้   ๒   รูป คือ  سكاليفون   และ سكليفون  เหมือนกับคำว่า جكلو  ก็สามารถเขียนได้  ๒ รูป เช่นเดียวกัน คือ جكالو – جكلو    และคำว่า سكاليفون   นั้น เป็นคำที่แสดงถึงการสิ้นสุด ( لِلْغَايَةِ   )      เทียบได้กับคำว่า  ( حتى )  หรือ ( وَلَوْ كَانَ  )

อนึ่ง    คำว่า  جكلو ، جك    และ افبيل   นั้น เป็นคำที่บ่งถึงเงื่อนไขผูกพันกับประโยคก่อน เรียกว่า ( قَيْدٌ   ) แต่คำที่เป็น قيد   นั้น ไม่มี جواب   แต่อย่างใด

ตัวอย่าง

دان صح سمبهيڠ خالد جك ادا وضوء اى

การทำละหมาดของคอลิดนั้น ใช้ได้ หากเขามีน้ำละหมาด

 

ตัวอย่าง

อธิบาย คำว่า جك   ทำหน้าที่เป็นเงื่อนไขผูกพัน ( قيد ) ให้กับคำกริยา صح

( دان كدلافن دان كسمبيلن ) ماكن دان مينوم سام ادا باپق اتو سديكية

دان جك اير ليور يڠبر چمڤور دڠن يڠلا ينڽ سكاليفون باطل سمبهيڠڽ ملينكن جكالو اى جاهل اكن حرام اتو ترلوف تياد باطل سمبهيڠڽ جكالو سديكية ماكن اتو مينوم

“(ข้อที่ และข้อที่ ) กินและดื่มไม่ว่ามากหรือน้อยก็ตาม และถึงแม้ว่าน้ำลายที่เจือปนกับสิ่งอื่นก็ตาม ถือว่าการละหมาดของเขาใช้ไม่ได้ นอกจากว่าเขาไม่รู้ว่า มันหะรอมหรือหลงลืม ก็ไม่ถือว่าการละหมาดของเขาเสีย ถ้าหากว่าการกินหรือดื่มนั้นเพียงเล็กน้อย

สังเกตได้ว่า  ประโยค  جكلو سديكية ماكن اتو مينوم   ถูกพิจารณาเป็นเงื่อนไขผูกพันที่เรียกว่า قيد   นั่นเอง และไม่มีคำ  جواب   ให้กับ  جكالو