ฟัครุดดีน อัรรอซีย์ (فخرالدين الرازي)

อบูอับดิลลาฮฺ มุฮำมัด อิบนุ อุมัร อิบนิ อัลฮะซัน อัตตัยมีย์ อัลบักรี่ย์ รู้จักกันในนาม “อิหม่าม ฟัครุดดีน อัรรอซีย์” ถือกำเนิดในเมือง อัรร็อยน์ ในปี ฮ.ศ.544 (ค.ศ.1150) และเสียชีวิตในเมืองฮะรอตฺ (เฮรัต) เมื่อปี ฮ.ศ.606 (ค.ศ.1210)  อิหม่าม ฟัครุดดีน เป็นผู้อนาถา แต่มีความชำนาญการในสาขาวิชาต่างๆ ทำให้ท่านเป็นบุคคลที่มีความสำคัญและเป็นที่ยอมรับของบรรดาผู้นำในยุคของท่าน

 

บิดาของท่าน คือ ฎิยาอุดดีน เป็นคอเต็บและอิหม่ามประจำมัสญิดในเมืองอัรร็อยน์ และเป็นครูคนแรกของท่านอิหม่าม ฟัครุดดีน อัรฺรอซีย์ ผู้เป็นบุตรชาย  อิหม่าม ฟัครุดดีน อัรรอซีย์ เป็นที่รู้จักในหมู่นักวิชาการร่วมสมัยกับท่านว่ามีวาจาที่ฉะฉานและเปรื่องปราชญ์ในด้านวาทศิลป์และอักษรศาสตร์อีกทั้งยังสามารถพูดได้หลายภาษา โดยเฉพาะภาษาอาหรับและเปอร์เซีย

 

ตำราทางวิชาการส่วนใหญ่ของท่านเขียนด้วยภาษาอาหรับและเปอร์เซีย เวลาส่วนใหญ่ของท่านหมดไปกับการอรรถาธิบายคัมภีร์อัลกุรอาน (อัตตัฟซีร อัลกะบีร) แต่ท่านก็มิได้ละเลยสาขาวิชาอื่นๆ อาทิเช่น ปรัชญา, ตรรกวิทยา, คณิตศาสตร์, ดาราศาสตร์, เคมี, การแพทย์และฟิสิกส์ เป็นต้น ท่านมีส่วนร่วมในการต่อยอดภาควิชาธรรมชาติวิทยา (physical) อย่างสำคัญและชัดเจน

ถือกันว่า อิหม่าม ฟัครุดดีน อัรรอซีย์ เป็นนักปราชญ์ในสาขานิติศาสตร์อิสลาม (ฟิกฮฺ) และหลักมูลฐานนิติศาสตร์ (อุซูลุ้ลฟิกฮฺ) ตำราของท่านในสองสาขาวิชานี้มีความโดดเด่นเป็นอันมาก และกลายเป็นตำราที่ผู้ค้นคว้าจำต้องใช้อ้างอิงอยู่เสมอ ส่วนหนึ่ง คือตำรา “อัลมะฮฺซู้ล ฟีอุซูลิลฟิกฮฺ” ตำรา “อัลมะอาลิม ฟี อุซูลิลฟิกฮฺ” ตำรา อรรถาธิบายอัลวะญีซฺของอัลฆ่อซาลีย์ และตำรา “อิฮฺกามุลอะฮฺกาม” เป็นต้น

 

อิหม่ามฟัครุดดีนได้ทุ่มเทความพยายามในการศึกษาปรากฎการณ์ทางธรรมชาติ อาทิเช่น แรงดึงดูดหรือแรงโน้มถ่วงของโลก อันเป็นสิ่งที่ยืนยันได้อย่างชัดเจนว่าท่านมีความรู้อย่างแตกฉานในสาขาวิชานี้

 

ในตำรา “อัลมะบาฮิซฺ อัลมัชร่อกียะฮฺฯ” ท่านอิหม่ามอัรรอซีย์ได้พูดถึงความลดหลั่นที่แตกต่างของกำลัง (พลัง) ในด้านความตึงตัวและความยืดหยุ่น และกล่าวถึงกฎแห่งการเคลื่อนที่ข้อที่ 1 และกฎข้อที่ 3 ตลอดจนแรงต้านของส่วนกลางที่วัตถุหรือสสารเคลื่อนที่อยู่ในส่วนกลางนั้น และกล่าวถึงเรื่องของแสงและเสียง ด้วยเหตุนี้จึงไม่ใช่เรื่องแปลกแต่อย่างใดที่เราพบว่านักประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์ถือว่า อิหม่ามฟัครุดดีน อัรรอซีย์เป็นนักปราชญ์ที่ช่ำชองในภาควิชาฟิสิกส์คนหนึ่ง ถึงแม้ว่าจะไม่ถึงขั้นของอิบนุ อัลฮัยซัม ในภาควิชาฟิสิกส์ก็ตาม

 

อิหม่าม ฟัครุดดีน อัรรอซีย์ เป็นพหูสูตรและแต่งตำราเกือบจะในทุกสาขาวิชาที่เป็นที่รู้จักกันในยุคของท่าน ท่านได้ทิ้งผลงานทางวิชาการในรูปของตำรับตำราเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นการอรรถาธิบายอัลกุรอาน, ปรัชญา, นิติศาสตร์อิสลาม และสรรพวิชา ตำราเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่ถูกตีพิมพ์ส่วนใหญ่ยังคงถูกรอคอยในการค้นหา วิจัยศึกษาและเผยแพร่