ช่วยตอบคำถามค้างค้าใจหน่อยครับ ( คำว่า يهدي )

[มุคตาร]

จากบทกลอนของท่านอิมามชาฟีอี：
شكوت إلى وكيـع سـؤ حفظـي

فأرشدني إلـى تـرك المعاصـي

وأخبرنـي بـأن العـلـم نــور

ونـور الله لا يـهـدى لعـاصـي
อยากจะถามว่า คำว่า  يهدي สามารถอ่านได้กี่แนวทาง
อ่านบีนาอฺ ลิลฟาอีล  หรือ จะอ่าน บีนาอฺลิลมัฟอูล ได้หรือไม่
โปรดชี้แจงรายละเอียดในการอ่านแต่ละแนวทางด้วยครับ
ญ่าซากัลลอฮูค็อยร็อน.........

[อาลี เสือสมิง]

وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته

ในท่อนที่สองของบทกวี (عَجُزُ البيت) ซึ่งกล่าวว่า (ونورُالله لا يهْدى لعا صى) คำกริยามุฎอริอฺ (يهدى) ตัวนี้ที่มัซฮู๊รแล้วนิยมอ่านเป็น “มับนียฺ ลิล มัจญฮูล” คืออ่านว่า (يُهْدى) “ยุฮฺดา)


โดยสรรพนามที่ซ่อนอยู่ในคำกริยาคือ (هُوَ) กลับไปยังคำนามที่ปรากฏชัด (اسمٌ ظا هر) ตัวก่อนคือคำว่า (نُوْرُالله) ส่วนอักษร “ลาม” ที่ตกมาหลังจากคำกริยาให้ถือเป็น “ลาม ลิต-ตะอฺดียะฮฺ” (لام للتعد ية) เพราะกริยา  هدى – يهدى  แต่เดิมเป็นกริยาที่ต้องการกรรม (المتعدى)


ดังนั้นคำว่า (لعا صى) จึงเป็นกรรมทางด้านความหมาย (معْنى) ถึงแม้ว่าจะเป็นบุพบทกับคำนามที่ตกอยู่หลังบุพบท (الجا روالمجرور) ก็ตาม ส่วนที่อ่านว่า ลิ-อาศิยฺ (لِعَا صِىْ) เพราะอักษร “ยาอฺ” เป็น “ยาอฺ” ที่มาแทนสระตันวีน เรียกว่า (ياءالعِوَض) เพราะเดิมต้องอ่านว่า (لِعَا صٍ) หรือถือว่า อักษร “ยาอฺ” มาแทนอักษร “นูน” ในตาชั่ง (فعو لن) ในวิชา อัล-อะรูฏ วัล-กอฟียะฮฺ (ฉันทลักษณ์) เพราะบทกวีนี้อยู่ใน อัล-บะหฺรุ้ล วาฟิร (البحرالوافر) ก็ได้


ส่วนถ้าจะอ่านกริยา (يهدى) แบบมับนียฺ ลิล มะอฺลูม คืออ่านว่า ยะฮฺดี (يهدى) ก็ได้ โดยประธานของกริยา (يَهْدِىْ) ก็คือ (نورُاللهِ) นั่นเอง ส่วนอักษร “ลาม” ก็ยังถือเป็น ลามุต ตะอฺดียะฮฺ เช่นเดิม ทั้งนี้การอ่านสองสำนวนว่า ยุฮฺดา หรือ ยะฮฺดี ก็ไม่ได้ทำให้ตาชั่งในวิชาฉันทลักษณ์เสียไป เพราะตัดคำได้ลงตัวเหมือนกัน (0/0/)

والله أعلم بالصواب