وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته
الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله وبعد
การเวนคืน หมายถึง การมอบหรือย้ายโอนในอาการที่สละกรรมสิทธิ์ซึ่งมีอยู่ในขณะนั้น ส่วนในกรณีที่ถามมาเป็นการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ ซึ่งตามกฏหมายคือ โอนคืนที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์อย่างอื่นของเอกชนมาเป็นของรัฐ โดยอาศัยอำนาจตามบัญญัติแห่งกฏหมาย
ดังนั้นเมื่อที่ดินซึ่งมีสวนยางบางส่วนถูกเวนคืนเพื่อทำถนนหลวง ก็ต้องพิจารณาว่า การที่กรมทางหลวงซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐได้จ่ายค่าชดเชยต้นยางที่อยู่ในดินซึ่งถูกเวนคืนนั้นเป็นการโอนกรรมสิทธิ์การครอบครองที่ดินของผู้ถือครองที่ดินนั้นแก่รัฐโดยสมบูรณ์หรือยัง ง
ซึ่งการรับเงินค่าชดเชยต้นยางของผู้ถือครองที่ดินนั้นแสดงอาการอย่างชัดเจนแล้วว่าผู้ถือครองที่ดินนั้นได้สละกรรมสิทธิ์ของตนซึ่งมีอยู่ในขณะนั้นแล้ว ถึงแม้ว่าเงินค่าที่ดินที่ถูกเวนคืนจะยังไม่ได้จ่ายให้ก็ตาม ดังนั้นเมื่อผู้ถือครองที่ดินซึ่งมีสวนยางอยู่จำนวนหนึ่งได้รับค่าชดเชยจากกรมทางหลวงเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ก็แสดงว่าผู้ถือครองที่ดินนั้นได้สละกรรมสิทธิ์ในต้นยางทั้ง 10 ต้นให้ตกเป็นของรัฐแล้ว ต้นยางทั้ง 10 ต้นจึงถือเป็นกรรมสิทธิ์ของรัฐโดยสมบูรณ์
ผู้ถือครองที่ดินซึ่งเป็นเจ้าของสวนยางเดิมจึงไม่มีสิทธิ์ในการเอาประโยชน์จากต้นยางในส่วนที่ถูกโอนกรรมสิทธิ์เป็นของรัฐ ไม่ว่าจะเป็นการกรีดน้ำยางแล้วนำไปขายหรือว่าตัดต้นยางเพื่อนำไปขายก็ตาม
ทั้งนี้ยกเว้นในกรณีมีข้อตกลงในสัญญาการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ระหว่างกรมทางหลวงกับผู้ถือครองที่ดินเป็นกรณีเฉพาะอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น อนุญาตให้ผู้ถือครองที่ดินเอาประโยชน์จากที่ดินหรือสวนยางที่ถูกเวนคืนได้ในช่วงระยะเวลาก่อนเข้าดำเนินการของกรมทางหลวงในที่ดินนั้นซึ่งเป็นการเอาประโยชน์ที่มิใช่เป็นการขายหรือเปลี่ยนกรรมสิทธิ์การถือครองที่ดินไปเป็นของผู้อื่นที่มิใช่รัฐ
หากมีข้อตกลงในทำนองนี้ก็สามารถเอาประโยชน์จากการกรีดยางทั้ง 10 ต้นและนำน้ำยางไปขายได้ แต่ถ้าไม่มีข้อตกลงดังกล่าวก็ไม่เป็นที่อนุญาตให้กระทำสิ่งดังกล่าวครับ
والله اعلم بالصواب
ที่ถูกเวนคืน (อ่าน 2613 ครั้ง)