พานะยิสหรือเปล่า

[จ.พัทลุง]

ละหมาดโดยใช้ไมโครโฟนสายจากเครื่องขยายเสียงที่มีขี้จิ้งจกอยู่เต็ม มาติดที่ตัวเราอยากทราบละหมาดใช้ได้ไหมครับ

[อาลี เสือสมิง]

الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله وبعد

ประเด็นที่ต้องพิจารณาก็คือ สายของไมโครโฟน (ไมค์ลอย) ซึ่งเรานำมาเหน็บไว้ที่เสื้อเวลามาหยังโดยปลายสายของไมโครโฟนเสียบอยู่กับเครื่องขยายเสียงที่มีขี้จิ้งจกอยู่เต็ม ถูกถือว่าเป็นเสื้อผ้าที่ถูกอ้างอิงถึงตัวผู้มาหยังหรือไม่ (เช่น ผ้าสาระบั่นถือว่าเป็นเสื้อผ้าที่ถูกอ้างอิงถึงผู้มาหยัง เป็นต้น)


ถ้าถือว่าใช่ การทำมาหยังของผู้นั้นก็ถือว่าใช้ไม่ได้ แต่ถ้าถือว่าไม่ใช่ เพราะไมโครโฟนที่มีสายยาวนั้นต่างจากกรณีของเสื้อผ้า เช่น สาระบั่นที่มีหางยาวของผู้ทำมาหยัง ก็ถือว่าการทำมาหยังนั้นใช้ได้ ประเด็นที่มีน้ำหนักคือไม่น่าจะใช่ (ดู กิตาบ อัล-มัจญ์มูอฺ ; อัน-นะวาวียฺ เล่มที่ 3 หน้า 155)


ประเด็นต่อมาก็คือ ในตำราฟิกฮฺระบุว่าการละหมาดของผู้ที่กำมือหรือจับปลายของเชือกที่ติดต่อกับนะญิส –ถึงแม้ว่าสิ่งที่เป็นนะญิสนั้นจะไม่เคลื่อนด้วยการเคลื่อนหรือขยับตัวของผู้ที่ทำมาหยังก็ตาม- ถือว่าใช้ไม่ได้ เพราะผู้นั้นแบกหรือพาสิ่งที่ติดต่อกับนะญิส เขาจึงเป็นเสมือนผู้แบกหรือพาสิ่งที่เป็นนะญิส (หาชิยะฮฺ อัช-ชัยคฺ อิบรอฮีม อัล-บัยญูรียฺ เล่มที่ 1 หน้า 267)


ประเด็นก็คือ ผู้ที่หนีบไมค์ลอยไว้กับเสื้อขณะทำการมาหยังนั้นถือว่าเขาจับหรือกำสายไมค์ไว้กับมือหรือไม่ ถ้าใช่ก็ถือว่ามาหยังของเขาไม่เศาะห์ที แต่ถ้าไม่ใช่ก็ถือว่าการมาหยังของเขาเศาะห์ คือ ใช้ได้


ในตำราอัล-มุฮัซซับ ใช้สำนวนว่า “และถ้าหากปรากฏว่าในตรงกลางของผู้ทำมาหยังมีเชื่อกที่ถูกผูก (หับลุน มัชดู๊ด) ไปยังสุนัขตัวเล็กๆ การมาหยังของผู้นั้นย่อมใช้ไม่ได้” ถ้าถือว่าการหนีบไมค์ลอยกับเสื้อเป็นการผูกก็ถือว่าการมาหยังใช้ไม่ได้ แต่ถ้าไม่ใช่ การหยังก็ย่อมใช้ได้


สรุปได้ว่า เรื่องนี้เป็นเพียงทัศนะที่ไม่ใช่ตัวบทที่เด็ดขาดและการพิจารณาถึงลักษณะของสายไมค์ที่ว่ามาก็เป็นการเทียบทัศนะที่นักวิชาการระบุเอาไว้ แต่สิ่งที่นักวิชาการสังกัดมัซฮับอัช-ชาฟิอียฺเห็นพ้องตรงกันก็คือ หากผู้ที่มาหยังทำให้ปลายเชือกที่ติดต่อกับนะญิสนั้นเอาไว้ใต้เท้าของตน การมาหยังของเขาถือว่าใช้ได้ในทุกรูปแบบของมัสอะละฮฺ (กิตาบ อัล-มัจญ์มูอฺ อ้างแล้ว 3/156)


อย่างไรก็ตาม ทัศนะของนักปราชญ์ส่วนใหญ่ เช่น อิมามมาลิก, อะหฺหมัด และอบูหะนีฟะฮฺ (เราะฎิยัลลอฮุอันฮุม) พิจารณาว่าส่วนที่มีนะญิสนั้นมันเคลื่อนไหวตามการเคลื่อนไหวของผู้นำมาหยังหรือไม่ ถ้าไม่เคลื่อนไหวตามก็ถือว่าการมาหยังใช้ได้ ซึ่งในกรณีของเครื่องขยายเสียงที่มีนะญิสคือมีขี้จิ้งจกอยู่เต็มนั้นมันไม่ได้เคลื่อนไหวตามการเคลื่อนไหวของผู้ที่หนีบไมค์ลอยไว้กับตัว สำคัญอยู่ที่ว่า


สิ่งที่เรามองข้ามไปก็คือ ทำไมโต๊ะซีเยาะฮฺประจำมัสญิดจึงไม่ทำความสะอาดเครื่องขยายเสียงเสียบ้าง ปล่อยให้มีขี้จิ้งจกเต็มอยู่ได้อย่างไร?

والله اعلم بالصواب